به گزارش «نماینده» در حالی که چندی است زمزمه‌هایی مبنی بر قطع همکاری دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد با پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به گوش می‌رسد، این موضوع به‌طور رسمی در جلسه کمیته راهبردی یوزپلنگ آسیایی که روز چهارشنبه ۱۰ آبان با حضور سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، برخی مدیران استانی محیط زیست و مدیر پروژه حفاظت از یوز در پارک پردیسان برگزار شده بود اعلام شد. خبر این قطع همکاری سرانجام پس از گذشت یک هفته، طی گزارشی توسط پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست منتشر شد.

بر اساس این گزارش، در جلسه کمیته راهبردی یوزپلنگ آسیایی که با حضور سرپرست معاونت محیط‌ طبیعی سازمان حفاظت محیط‌ زیست برگزار شد، «آن ماری کارسون»، معاون نماینده مقیم دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد در ایران به چالش‌های مجموعه سازمان ملل اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که ما در سال آخری که برای پروژه تعریف‌ شده هستیم و به‌دلیل چالش‌های دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد باید شکل برخوردمان را با ماجرا تغییر دهیم. ما مطمئن هستیم که دولت ایران به‌دلیل ظرفیت‌هایی که دارد، این امکان را پس از این خواهد داشت که حتی در صورت نبودن کمک‌های ما رأساً به حفاظت از یوز کمک کند. یکی دیگر از زیرساخت‌های مهمی که دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌ متحد ایجاد کرده به مسئله دریافت کمک‌های مالی برمی‌گردد. اما با توجه به شرایط خاصی که امروز در دنیا حاکم شده، ما مجبور شده‌ایم که در مورد تخصیص بودجه‌ها و اعتبارات کمک‌رسان تغییر موضع دهیم و این مسئله هم صرف پروژه حفاظت از یوز نیست.

بنا بر این گزارش، حمید ظهرابی سرپرست معاونت محیط‌ طبیعی سازمان حفاظت محیط‌ زیست در این باره گفت: در مورد پروژه حفاظت از یوز، برنامه ما این است که اگر دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد نتواند همکاری خود را ادامه دهد، ما از منابع طرح تنوع‌زیستی استفاده کنیم و چارچوب کار و زیرساخت‌ها باقی بماند.

اینکه ناامیدی از نجات یوز عامل قطع سالها همکاری سازمان ملل متحد با پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز است یا نارضایتی از عملکرد این پروژه، سئوالی است که پاسخ شفافی را از سوی دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد در ایران به‌ همراه نداشت.

محسن سلیمانی روزبهانی، مدیر برنامه‌های محیط زیست دفتر برنامه عمران ملل متحد درباره دلیل پایان یافتن کمک‌های مالی این نهاد به پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به رسانه‌ها می‌گوید: نوع مشارکت مالی UNDP در اجرای چنین پروژه‌هایی به صورت کلی تغییر کرده است و باید در اجرای چنین پروژه‌هایی علاوه بر حمایت مالی از طرف برنامه عمران ملل متحد حمایت مالی مستقیم از طرف دولت هم اتفاق بیفتد. الان درواقع از دولت خواسته‌ایم هم شکل حمایت‌های ما تغییر پیدا کند و هم دو طرف بتوانند کمک‌های مالی منظم‌تر و هدفمندتر برای اجرای پروژه یوز داشته باشند. نه اینکه برنامه عمران ملل متحد شرط گذاشته باشد اما تقاضا کرده برای اینکه ما به کمک‌های خودمان ادامه دهیم لازم است که دولت هم در این زمینه کمک جدی داشته باشد و کار به طور مشترک ادامه پیدا کند.

سلیمانی همچنین در خصوص ارزیابی برنامه عمران ملل متحد از عملکرد پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با بیان اینکه نباید دو موضوع وضعیت یوز و عملکرد پروژه را با هم درآمیخت می‌گوید: همه می‌دانیم شرایط یوز شرایط مناسبی نیست اما پروژه با توجه به منابعی که برایش صرف شده که قاعدتاً باید خیلی خیلی بیشتر از این می‌بود دستاوردهایی هم داشته که نسبت به این منابع اندک خوب بوده است.

اینکه دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد در ایران پس از سالها همکاری با پروژه یوز، اکنون از انتقاد نسبت به عملکرد این پروژه خودداری کرده، حتی دستاوردهای آن را با توجه به منابع مالی موجود، "خوب" عنوان کرده و پروژه را در شرایط نامناسب کنونی یوز بی‌تقصیر بداند چندان دور از انتظار نیست. اما آنچه در اظهارات سلیمانی جالب توجه است اینجاست که اگر تنها شرط برنامه عمران سازمان ملل‌متحد برای ادامه این همکاری چند ساله، مشارکت مالی دولت است چرا با وجود وعده حمید ظهرابی مبنی بر اختصاص منابع مالی طرح تنوع زیستی به پروژه یوز، برنامه عمران سازمان ملل‌متحد همچنان از ادامه همکاری خود با پروژه حفاظت از یوز خودداری می‌کند.

علت اصلی این قطع همکاری که با توجه به اظهارات سلیمانی، شرایط نامناسب یوز در آن بی‌تاثیر نبوده، هرچه هست پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که به‌ویژه طی دو سال گذشته شبهات و انتقادات بسیاری را در کارنامه عملکرد خود به ثبت رسانده اکنون حمایت سازمان ملل متحد را هم از دست داده، با این حال، علی‌رغم اینکه عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم چندی پیش با اشاره به عملکرد ناموفق این پروژه ۱۶ساله، راه نجات یوز را تغییر برنامه سازمان حفاظت محیط زیست در حفاظت از یوز عنوان کرده بود، به نظر می‌رسد اراده و اصراری ویژه برای ادامه این پروژه وجود دارد، اراده و اصراری که بر آن قرار گرفته تا حوزه حفاظت از یوزپلنگ را ولو به‌بهای استفاده از منابع مالی طرح تنوع زیستی در انحصار افرادی خاص باقی بگذارد.

این در حالی است که کارشناسان و فعالان محیط زیست بارها بر لزوم خارج شدن مقوله حفاظت از یوزپلنگ از انحصار پروژه تأکید کرده‌ و خواهان ورود قاطع مسئولان ستادی و استانی محیط زیست به عرصه حفاظت از بازماندگان نسل این گربه‌سان در خطر انقراض شده‌اند، به‌علاوه مدیران دفاتر تخصصی سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد تشکیل یک کمیته تخصصی را متشکل از اعضای ذی‌صلاح با معاومت محیط زیست طبیعی سازمان در میان گذاشته‌اند تا با توجه به وضعیت بحرانی یوزپلنگ و زیستگاه‌های آن، از خرد جمعی به‌منظور جلوگیری از انقراض این گونه ارزشمند استفاده شود. این پیشنهاد اما ظاهر تا کنون مورد استقبال واقع نشده است.